Đáp ứng chương trình Ngữ văn 11, bài 3 của sách Ngữ văn 11 (Kết nối tri thức với cuộc sống) có bài: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội (con người và cuộc sống xung quanh), cô Lê Thị Phi Yến, GV dạy Ngữ văn lớp 11C6 đã tổ chức cho HS rèn luyện kĩ năng nghị luận, từ việc thấu hiểu bản thân để kết nối bản thân với mọi người, với cuộc sống xung quanh; thể hiện được quan điểm và ý kiến cá nhân về những giá trị sống, cách ứng xử, trong đó có việc tôn trọng sự khác biệt của cá nhân.

      Coco Chanel  (nhà tạo mẫu người Pháp)  từng nói: “Để không bị thay thế, bạn phải thật khác biệt”. Sống trong cùng một xã hội nhưng giữa người với người luôn tồn tại những khác biệt nhất định. Điều ta cần làm là học cách chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt ấy. Nhờ có sự khác biệt mà chúng ta biết thông cảm, kiên nhẫn, nâng đỡ nhau để cùng phát triển, thành công hơn trong công việc và cuộc sống. Đừng bao giờ miệt thị ai đó chỉ vì họ có khuôn mặt, màu da, giọng nói, phong tục hay bất cứ điều gì ở họ khác bản thân ta. Sự khác biệt đã tạo nên những sắc màu phong phú, những điều tuyệt vời cho cuộc sống. Đó là giá trị sống mà các thầy cô tổ Ngữ văn trao truyền đến học sinh. Với thông điệp ý nghĩa ấy, tổ Ngữ văn giới thiệu bài văn hay của học sinh Đặng Thị Hồng – Lớp 11C6. Bài văn được biên tập làm tư liệu giảng dạy và học tập trong chương trình Ngữ văn 1.

ĐỀ BÀI

Sinh ra trong cuộc đời, mỗi người đều mang trong mình bản sắc riêng, không ai giống ai. Bí quyết để kết nối yêu thương là tôn trọng giá trị của sự khác biệt ở mọi người.

Viết một bài văn nghị luận trình bày ý kiến của anh/chị về việc tôn trọng sự khác biệt ở mọi người trong xã hội hiện nay.

Bài làm

“Sinh ra là một bản thể, đừng chết như một bản sao!” (John Mason). Cuộc sống chính là bức tranh màu nhiệm, bên cạnh màu đỏ chói lọi là màu trắng tinh khôi, bên cạnh màu vàng rực rỡ là màu xanh dịu hiền. Mỗi chúng ta đều mang cho mình một màu sắc riêng, là bản thể độc nhất vô nhị. Có sự khác biệt. cuộc sống mới trở nên ý nghĩa. Trong cuộc sống, chúng ta cần tôn trọng sự khác biệt của mỗi người. Tôn trọng sự khác biệt của người khác cũng chính là tôn trọng chính mình trong cuộc sống ngày nay.

Cuộc sống muôn màu muôn vẻ luôn luôn xuất hiện những khác biệt. Những khác biệt đó là gì? Có câu nói thật thâm thuý về bản lĩnh khác biệt: “Họ cười tôi vì tôi không giống họ, tôi cười họ vì họ quá giống nhau”. Đó là câu nói đầy ấn tượng mà pha chút xót xa của Joker-nhân vật trong bộ phim “Hiệp sĩ bóng đêm” của đạo diễn Christopher Nolan. Có lẽ khát khao được tôn trọng giá trị riêng biệt của mình là khát khao sâu thẳm và mãnh liệt trong mỗi người. Sự khác biệt luôn là nguồn cơn của những thái độ, những đối xử khác biệt, bởi đơn giản khác biệt thì rất đặc biệt. Khác biệt ở đây có thể đến từ ngoại hình: màu da, chiều cao, hình dạng; cũng có thể sự khác biệt ở đây là khác biệt về văn hóa, tiếng nói, tôn giáo, dân tộc… Mỗi con người đều có những điểm đặc biệt của riêng (cá tính, sở thích, sở trường, khát vọng...) và những điểm chung của nòi giống, đồng bào mình. Người biết tôn trọng sự khác biệt là người biết lắng nghe những quan điểm, chia sẻ, góc nhìn của người khác một cách trân trọng và tỉ mỉ. Chúng ta có thể đồng ý hoặc không đồng ý với quan điểm của người khác nhưng không tìm cách vùi dập hoặc coi thường suy nghĩ của họ. Từ những quan điểm, góc nhìn của người khác, chúng ta biết chọn lọc và rút ra ý nghĩa từ quan điểm đó để làm bài học cho chính bản thân mình, soi sánh chính mình mà không đánh mất bản sắc của bản thân. Việc rút ra bài học từ quan điểm của người khác là để chúng ta soi sánh chính mình, hướng cá tính đến điều ý nghĩa, góp phần hoàn thiện bản thân mình hơn. Mỗi chúng ta có những sự khác biệt và người khác cũng vậy. Nếu bạn không sống bằng cái đầu và trái tim của chính mình thì bạn sẽ mãi là nô lệ cho suy nghĩ và cảm xúc của người khác, bạn sẽ trở thành bản sao của người khác lúc nào không hay.

Bản sắc cá nhân không thể bị đánh mất, nên mỗi chúng ta cần phải tôn trọng sự khác biệt ấy. Ai trong chúng ta sinh ra cũng đều là một bông hoa tươi  thắm. Đó có thể là vẻ đẹp trong trẻo của hoa ly, vẻ đẹp thuần khiết của hoa đào hay là vẻ đẹp đơn giản mộc mạc của hoa xuyến chi. Mỗi bông hoa đều mang hương sắc riêng cũng như cách mà con người có bản sắc riêng không ai giống ai. Mỗi con người đều có bước đường riêng ta không thể nào ép ai đó đi theo những bước chân mà ta đã định. Tôn trọng sự khác biệt của những con người ấy là chìa khóa để lan tỏa yêu thương bởi lẽ: “Yêu thương xin nở nụ cười/ Vị tha là để lòng người thanh cao”. Việc ta biết chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt của ai đó cũng là cách ta trao đi yêu thương, điều ấy giúp cho họ tự tin vào chính bản thân mình hơn. Mở rộng đôi mắt và dang rộng trái tim, ta mới thấu cảm được vẻ đẹp của những sự khác biệt ấy; ta mới biết rằng cuộc sống muôn màu muôn vẻ đến nhường nào. Tôn trọng sự khác biệt ở mọi người chính là kim chỉ nam dẫn lối ta đến với tình yêu thương, để ta biết  mở rộng tâm hồn ra đón lấy và trao đi yêu thương. Khi ấy cuộc sống mới tràn đầy yêu thương và đồng cảm, mỗi con người sẽ luôn được phát triển lành mạnh trong tình yêu thương.

Trong cuốn sách “Nếu biết trăm năm là hữu hạn”, nhà văn Phạm Lữ Ân đã từng chiêm nghiệm: “Bạn biết chăng, thế gian này có điều kì diệu, đó là không ai có thể là bản sao 100% của ai cả. Bởi thế, bạn là độc nhất, tôi cũng là độc nhất. Chúng ta là những con người độc nhất vô nhị”. Cuộc sống luôn ẩn chứa nhiều điều vậy nên mỗi con người nhìn nhận cuộc sống và sống theo cái cách của riêng họ. Con người ta luôn sống trong vòng xoáy của sự ích kỷ, độc đoán và định kiến, vậy nên họ khó lòng chấp nhận được một ai đó với tính cách hay phong cách sống khác với quy tắc và họ đặt ra. Đơn giản là khi bạn là con gái nhưng lại cắt kiểu tóc giống con trai, điều đó khiến mọi người có thái độ khó chịu, dè bỉu, thậm chí là miệt thị ngoại hình vì họ mặc định rằng con gái bắt buộc phải để tóc dài. Bạn có nhớ cô hoa hậu H Hen Niê với mái tóc tém khi đăng quang năm 2018 đã khiến một bộ phận dư luận miệt thị. Vẫn can đảm với bản sắc của mình, vẫn để mái tóc tém ấy, H Hen Niê đã toả sáng và xuất sắc đạt top 5 hoa hậu Hoàn vũ thế giới trong sự bất ngời và khâm phục của mọi người. Đó là bản lĩnh dám khác biệt trên cơ sở hiểu được bản sắc của chính mình. Việc gò bó người khác trong tiêu chuẩn của số đông đặt ra có khi vô tình là liều thuốc độc giết chết lòng can đảm, tinh thần tiên phong, ý chí sáng tạo. Tôi rất sợ một xã hội của toàn những con robot mang hình hài con người, giống nhau hàng loạt, lập trình theo một hướng. Vẻ đẹp là không có giới hạn, cũng như việc con người không ngừng vươn lên phát triển về phía trước, sự khác biệt chính là cách họ thể hiện con người mình, thể hiện được bản sắc và giá trị cuộc sống mà họ đã cất công tạo dựng nên. Chúng ta là chủ cuộc đời mình, đừng để ai sống thay mình, cũng đừng bắt người khác trở thành bản sao của mình. Hãy cứ là chính mình, là một bản thể duy nhất! Tôn trọng sự khác biệt của mọi người sẽ khiến lòng ta trở nên thanh cao hơn.

Tôn trọng sự khác biệt của chính mình cũng là chìa khóa để chúng ta khám phá bản thân, tạo ra giá trị. Hoa hậu Hương Giang - một người chuyển giới đã từng làm rạng danh cộng đồng LGBT Việt Nam tại một cuộc thi hoa hậu quốc tế. Hành trình sự nghiệp của cô gái này là hành trình đầy gian nan của bản lĩnh dám khác biệt, dám là chính mình, đi tìm chính mình và mạnh mẽ trước sóng gió dư luận. Nếu Hương Giang không dám khác biệt, dám là chính mình thì cô không thể phám phá ra những giá trị đa dạng của bản thân như: một ca sĩ, một người mẫu, một hoa hậu, một doanh nhân, một nhà sản xuất chương trình, người truyền cảm hứng... Đó là những khác biệt tạo ra giá trị cho chính mình và cho cộng đồng. Từ việc tôn trọng sự khác biệt của chính mình, ta sẽ biết tôn trọng sự khác biệt của người khác, để mỗi cá nhân đều được khám phá và thể hiện những giá trị của bản thân, tự tin đóng góp giá trị của mình cho cộng đồng.

Thế nhưng sự khác biệt ấy cũng phải có giới hạn của nó. Đó là giới hạn của chuẩn mực pháp luật và đạo đức. Khác biệt không phải là dị biệt, lố lăng, nổi loạn. Khác biệt  không phải cứ những điều khác lạ theo tiêu chuẩn của chính bản thân, bất chấp pháp luật, bất chấp giá trị nhân văn. Khác biệt của cá nhân không được gây hại hay ảnh hưởng xúc phạm đến ai. Chúng ta cũng phải biết nhìn nhận, phân biệt ranh giới giữa khác biệt có giá trị với dị biệt lố lăng, bất chấp. Sự khác biệt tuyệt vời nhất là sự khác biệt tạo ra giá trị tích cực cho chính bản thân mình và mọi người. Khác biệt tạo ra thành công, đóng góp cho xã hội như biết bao nhiêu tấm gương nghệ sĩ, tấm gương doanh nhân nổi tiếng đã và đang làm.

Sống trong thời đại công nghệ lên ngôi, sự khác biệt chính là bản chất và khát vọng tha thiết của con người. Bản thân tôi luôn có cái nhìn đa chiều, tôn trọng sự khác biệt của chính mình và mọi người, nên tôi cũng nhận ra được biết bao nhiều giá trị sống, biết điều hay, điều tốt từ bản sắc cá nhân của mỗi người. Đừng lo sợ hay e ngại sự khác biệt! Chúng ta không được lựa chọn nơi mình sinh ra, không được lựa chọn hoàn cảnh hay giới tính của mình, thế nhưng chúng ta có thể lựa chọn được cách mình sống, cách mình đối xử với mọi người ra sao. Hãy mở rộng trái tim để thấu hiểu và tôn trọng những con người khác biệt ngoài kia khi đó ta sẽ thấy lòng mình thanh cao hơn cả.

 Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã từng viết: “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi/ Để rồi một mai tôi về làm cát bụi”.  Số phận con người rồi cũng sẽ cát bụi, thế nhưng con người ta sinh ra không phải để tan biến như hạt cát vô danh kia mà là để in dấu trong trái tim của người khác. Muốn làm được điều đó mỗi chúng ta cần phải biết tôn trọng và chấp nhận lẫn nhau, sống trên đời cần có một trái tim để thấu hiểu, một đôi mắt để nhìn thấy những điều yêu thương và một bàn tay ấm áp để chở che và trao đi tình yêu.

                                                                            (Bài văn của Đặng Thị Hồng – Lớp 11C6, năm học 2023-2024); có bổ sung, chỉnh sửa một số ý diễn đạt)      

Em Đặng Thị Hồng – Lớp 11C6 - Tác giả bài lam văn xuất sắc

          Cô Trần Thị Thủy đánh giá bài viết của Đặng Thị Hồng với số điểm 9,0 điểm. Cô nhận xét: “Bài viết cảm nhận thấu đáo vấn đề, thể hiện sâu sắc quan điểm cá nhân. Lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục. Hành văn mạch lạc trôi chảy”

          Cô Lê Thị Phi Yến, giáo viên dạy Ngữ văn lớp 11C6, nhận xét về học sinh Đặng Thị Hồng: Hồng rất nhiệt huyết và đam mê môn Ngữ văn. Em luôn có ý thức đọc, tích luỹ, mở rộng tư duy về những vấn đề xã hội. Đặng Thị Hồng là một trong những “hạt giống” văn chương của bộ môn.