Tôn sư trọng đạo là một truyền thống lâu đời quý báu của dân tộc ta. Truyền thống đó từ xa xưa nó được nhân dân ta lưu truyền trong những câu tục ngữ, ca dao mà mọi người đều thấy quen thuộc: “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, “Không thầy đố mày làm nên”, “Muốn sang thì bắc cầu kiều, muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy”.   

            Lịch sử giáo dục của dân tộc ta cũng sẽ còn ghi nhớ công lao những người thầy tiêu biểu, được nhân dân mãi mãi tôn vinh, gương sáng còn lan tỏa đến ngày nay như thầy Đỗ Năng Tế (thầy dạy cả văn lẫn võ cho hai chị em Trưng Trắc và Trưng Nhị), thầy Chu Văn An, thầy Nguyễn Bỉnh Khiêm, thầy Nguyễn Đình Chiểu…. Những người thầy đó đã để lại những tấm gương sáng về đạo làm thầy, không màng danh lợi, không chuộng hư vinh, hết lòng đào tạo bao thế hệ học trò con em nhân dân phò đời giúp nước, làm rạng rỡ những trang sử vẻ vang của dân tộc.

           Truyền thống tôn sư trọng đạo còn được thể hiện ở một phong tục đẹp của nhân dân ta. Hằng năm, cứ mỗi độ Tết đến Xuân về, ông bà, cha mẹ lại không quên nhắc nhở con cháu đi chúc Tết thầy: “mồng một tết cha, mồng hai tết mẹ, mồng ba tết thầy”. Trong không khí “vui như Tết”, mọi người vẫn không quên dành cho những người thầy sự quan tâm đầy tình nghĩa. Truyền thống tôn sư trọng đạo hôm nay vẫn đang được nhân dân ta và bao thế hệ học trò tiếp tục gìn giữ và phát huy. Hằng năm, bên cạnh tục “mồng ba tết thầy”, vào dịp 20 - 11, nhân dân ta và các thế hệ học trò lại tổ chức thăm hỏi, quan tâm hoặc trao đổi với các Nhà giáo về sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ. Đây cũng là dịp toàn xã hội động viên, cổ vũ các Nhà giáo vượt mọi khó khăn, nêu cao ý thức trách nhiệm, làm tròn sứ mệnh “trồng người” vẻ vang của mình.

            Cứ hàng năm bước sang tháng 11, chúng ta lại bồi hồi, xúc động nghĩ ngay đến ngày nhà giáo Việt Nam; ngày tôn vinh, tri ân những người công tác trong ngành giáo dục. Những ngày này từ đường phố đến ngõ quê luôn ngập tràn những bông hoa khoe muôn sắc thắm. Nó cũng như muốn ngỏ ý dành tặng sự tôn kính với thầy cô.

           Đẹp biết bao những vần thơ, lời hát dành tặng cho các thầy các cô. Sự hiếu kính của lớp lớp thế hệ học trò thời nào cũng có. Bởi vậy, như nhà giáo dục vĩ đại Nga Comenxki từng nói: Dưới ánh mặt trời không có nghề nào cao quý hơn nghề dạy học. Dù có nhiều lời hoa mỹ hơn để ngợi ca nghề dạy học thì ở Việt Nam ta từ xa xưa chỉ với một câu nói giản dị thôi cũng toát lên sự trân trọng ấy: một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy. Và người thầy ở đây được mang một hàm nghĩa rộng, nghĩa là một bác nông dân dạy ta cách trồng cây, ươm mầm, ủ giống- đó cũng là người thầy của ta. Một anh chở ba gác dạy ta biết sắp xếp đồ hàng khi vận chuyển- đó cũng là thầy của ta… Vâng, người thầy có mặt ở mọi chốn mọi nơi, mọi địa vị xã hội . Nhưng hướng tới ngày 20 tháng 11 là chúng ta hướng tới những người thầy làm nghề dạy học. Chúng ta dù cao lớn ở bất cứ nơi đâu trong cái vòm trời này thì dưới chân thầy  học trò vẫn luôn là người nhỏ bé. Và để dần chiếm lĩnh tình cảm, sự tin yêu, quý mến của học sinh và phụ huynh thì những người thầy ấy cần phải khắc cốt ghi tâm lời của một triết gia rằng: Người thầy trung bình chỉ biết nói. Người thầy giỏi biết giải thích. Người thầy xuất chúng biết minh hoạ. Người thầy vĩ đại biết truyền cảm hứng. Tất cả chúng ta phải biết hướng tới một người thầy giỏi, người thầy xuất chúng và người thầy vĩ đại. Muốn có được những danh vị ấy thì trước hết nhân cách của người thầy phải là sức mạnh có ảnh hưởng to lớn đối với học sinh; sức mạnh đó không thể thay thế bằng bất kỳ cuốn sách giáo khoa nào, bất kỳ câu chuyện châm ngôn đạo đức, bất kỳ một hệ thống khen thưởng hay trách phạt nào khác. Và sự gương mẫu của người thầy giáo là tia sáng mặt trời thuận lợi đối với sự phát triển tâm hồn non trẻ mà không có gì thay thế được.

          Danh phận làm người đã cho chúng ta làm nghề dạy học, còn có gì cao quý, sang trọng hơn là được toàn xã hội gọi mình là “thầy”. Muốn chữ thầy được toả sáng, được xã hội tôn vinh thì trước hết phải tạo được niềm tin yêu trong nhân dân, phải mẫu mực trong cuộc sống. Và ngược lại, chúng ta cũng không nhất thiết lúc nào cũng phải cầu toàn để nghĩ mình là hoàn hảo cả. Cũng có những khi vấp váp, sai lầm ở phương diện này, khía cạnh kia. Nhưng khi ấy chúng ta sẵn sàng nhận lỗi, sẵn sàng nhận trách nhiệm về mình. Bởi kiến thức là biển rộng mênh mông. Những thắc mắc của trò hôm nay có thể thầy chưa giải đáp được. Nhưng đó phải là sự trăn trở, sự nung nấu, suy tư để ngày mai ngày mốt thầy phải giúp được các em có được đáp án chính xác. Làm giáo dục hôm nay phải biết vượt thoát chủ nghĩa độc tôn, độc đoán, xoá đi danh giới cao thượng và giữ lại tình yêu mến chan hoà, gần gũi. Học trò cá biệt mới giúp ta nhớ lâu; cũng giống như nghệ thuật bon sai- cây có uốn mạnh tay mới tạo ra thế đẹp. Vì thế chúng ta đừng oán thán, trách cứ về những thứ gai góc, xù xì. Chỉ cần khó nhọc, vất vả, dày công thêm chút ít, biết đâu ngày mai tuốt lớp vỏ ấy đi chúng ta sẽ có thân ruột trắng phau, dẻo dai và bền bỉ. Vậy nên, chẳng có gì là giản đơn, chẳng có gì là nhẹ nhàng, êm đềm và tươi mát cả. Để có được hạt ngọc ban tặng cho đời, con trai đã phải đau xót bao năm ngậm hạt cát trong mình. Để có được những nhũ đá lung linh kỳ ảo trong các hang động, ngọn núi phải tự nứt mình cho giọt nước rò rỉ mấy triệu năm.

            Hướng tới kỷ niệm 41 năm ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, đây cũng là dịp để các thầy cô giáo trong ngành giáo dục thêm tự hào về truyền thống của ngành, cố gắng nỗ lực vượt qua thử thách và khó khăn, nguyện làm tròn nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ, giáo dục thế hệ trẻ, trong sự nghiệp trồng người góp phần làm rạng rỡ thêm truyền thống văn hoá của dân tộc Việt Nam hôm qua, hôm nay và mai sau.